Ông xẩm Joshua Bell

Một thành viên trên diễn đàn gửi cho tôi một bài viết của giáo sư Tương Lai bàn về giáo dục. Tôi không mấy quan tâm đến nội dung bài viết, nhưng thấy đoạn kết của ông thật thú vị và tôi đưa lên topic này mặc dù nó có vẻ không liên quan gì đến nhau.

Câu chuyện thật của thế kỷ 21 để suy nghĩ thêm về cảm xúc con người trong xã hội.
Tại trại xe điện ngầm Thủ Đô Hoa Thịnh Đốn vào buổi sáng tháng giêng lạnh lẽo năm 2007, một người đàn ông đàn liên tục 6 tấu khúc của Bach trên cây đàn vĩ cầm trong 45 phút . Ước chừng hơn 2000 người qua lại trạm xe điện ngầm trong khoảng thời gian đó và hầu hết những người ấy đều trên đường đi làm.
Sau ba phút, một người đàn ông trung niên nhận ra là có người đang chơi nhạc. Ông ta chậm bước và ngừng chân trong vài giây rồi lại hối hả theo thời khắc biểu đã định sẵn. Bốn phút sau, người đàn vĩ cầm nhận được đồng tiền đầu tiên: một phụ nữ vừa đi vừa liệng tiền vô cái nón mà không hề ngừng lại.
Phút thứ sáu: một thanh niên trẻ dựa vào tường và lắng nghe tiếng đàn, sau đó liếc nhìn đồng hồ đeo nơi tay và bước đi. Phút thứ mười: một bé trai khoảng 3 tuổi đứng lại nhưng bị mẹ lôi đi vội vã. Cậu bé trì lại và nhìn người chơi đàn lần nữa. Dù bị mẹ kéo đi, cậu bé vẫn luôn ngoái đầu nhìn. Nhiều đứa bé khác cũng quay đầu nhìn như thế và không cha mẹ nào lại không nhanh chóng kéo con mình đi cả.
Bốn mươi lăm phút đàn không ngừng, chỉ có 6 người thật sự dừng hẳn lại và lắng nghe trong một lúc. Khoảng 20 người cho tiền mà vẫn tiếp tục bước đi. Người chơi đàn nhận được tất cà là 32 đô la.
Sau một giờ, người đàn ông chấm dứt, thôi đàn và không gian trở nên im vắng. Không ai để ý. Không ai vỗ tay khen và cũng chẳng có ai lưu tâm. Nhưng không một ai biết điều này, người chơi đàn vĩ cầm đó là Joshua Bell, một cầm thủ lẫy lừng trên thế giới. Với cây đàn vĩ cầm trị giá trên 3 triệu rưỡi đô la, Joshua Bell đã trình diễn những tấu khúc tuyệt vời mà không ai có thể viết hay hơn đưọc nữa, đàn hay hơn được nữa. Hai ngày trước đây, Joshua Bell đã trình diễn ở Boston, nơi mà giá trung bình là 100 đô la một vé và nhạc viện bán sạch không còn dư một vé nào.
Đây là một câu truyện thật: việc Joshua Bell lặng lẽ chơi đàn tại trạm xe điện ngầm được báo Washington Post sắp xếp để xem cảm xúc con người trong xã hội như thế nào, họ nhận thức và lựa chọn ra sao…
Câu hỏi được đặt ra là tại nơi chốn thông thường trong giờ giấc không thuận lợi cho lắm, liệu chúng ta có nhìn ra được tài năng với bối cảnh không ngờ, và liệu chúng ta có nhận thức được cái đẹp và ngưng lại để thưởng thức nó hay không ?
Có thể kết luận về chuyện này như sau: Nếu chúng ta không có thì giờ ngừng lại một chút để lắng nghe người nghệ sĩ lừng danh trên thế giới đàn những tấu khúc mà không ai có thể viết hay hơn được nữa trên một cây đàn có những âm thanh tuyệt vời nhất thì chúng ta sẽ còn mất mát và bỏ qua bao nhiêu thứ tốt đẹp khác nữa trên cõi đời này.30-3-12

Tôi lẩn thẩn nghĩ đến một số tình huống xảy ra:
A – Một người nào đó chợt nhận ra ông xẩm kéo đàn cò Tây ấy chính là Joshua Bell và hô lên: “Thiên tài Joshua Bell đang chơi nhạc Bach ở đây!”. Thế là cả không gian của thế giới xe điện ngầm New York nhốn nháo. Họ rùng rùng kéo đến và bày tỏ sự ngưỡng mộ một thiên tài. các đồng cent và Dollar lẻ tung ra tới tấp. Chẳng mấy lúc thành một núi tiền trước mặt ông xẩm Hoa Kỳ. Trong đó có cả những tờ mệnh giá 100 dol.
Rồi họ về kể cho cả nhà nghe rằng thì là hôm nay trên đường xe điện ngầm, họ đã nhận ra Joshua Bell và đã cho hẳn 100 dollar.
Nếu ở Việt Nam thì câu truyện sẽ được nói oang oang ở quán trà 5xu cho cả phố nghe thấy. “Mày không biết Joshua Bell là ai à? Đấy là một thiên tài chơi vĩ cầm với cây đàn 3.5 triệu Dol”
B – Một người ngưỡng mộ Joshua Bell đang chen chúc trước phòng bán vé và tỏ vẻ thất vọng vì hết vé vào xem buổi trình diễn của ông. Vé chợ đen cao ngất ngưởng (Ấy là tôi tưởng tượng Hoa Kỳ giống Việt Nam). Chợt Joshua Bell nhìn thấy ông ta:
B1 – Này anh soát vé! Cho tay kia vào xem miễn phí. Hôm nọ ở dưới đường xe điện ngầm thằng này là người duy nhất dựa lưng vào tưởng nghe tôi chơi nhạc đấy. Nó có vẻ có tai âm nhạc.
B2 –
Này anh soát vé! Tống cổ thằng khốn nạn này ra khỏi cửa. Nó có vé cũng không cho nó vào. Hôm nọ ở dưới đường xe điện ngầm thằng này nó dựa lưng vào tưởng nghe tôi chơi nhạc đấy. Nhưng sau đó nó đi thẳng và chẳng cho tôi xu nào!
C – Tổng biên tập tờ Washington Post nói với Joshua Bell:
– 32 Dolla là thu nhập trong buổi trình diễn dưới đường xe điện ngầm theo hợp đồng giữa chúng ta thì tòa báo có 50%. Xin ông cầm 16 Dollar theo thỏa thuận. Qua đó ông thấy rằng: Thực chất thiên tài và thằng ăn mày đâu có khác gì nhau, nếu chẳng ai biết đến ông.
Lấy 50% thu nhập là rẻ. Đáng nhẽ chúng tôi phải lấy đến 60% vì công PR cho ông.
Chỉ cần Việt sử 5000 năm văn hiến được công nhận và được hiểu là một chân lý. Thiên Sứ tôi rao bán lý thuyết thống nhất vũ trụ với giá 10. 000 VND, tương đương 50 cent.

Bài này đã được đăng trong Các Đề Tài Khác. Đánh dấu đường dẫn tĩnh.