Nghĩ về những biệt thự bỏ hoang

Tác giả: Nguyễn Ngọc Bích
Tuanvietnam.vn
Bài đã được xuất bản.:  15/05/2011 06:00 GMT+7 

Những “thiên đường mơ ước”, những nội thất cao cấp, với các  thiết kế độc đáo ấy cần thiết và phù hợp cho một giới giàu sang nhất  định. Giá bán của chúng có bao gồm giá đất đầu cơ, nên chúng không dành  cho những người có thu nhập thấp, hay người sản xuất phải thu hồi vốn  lâu. Chúng là biểu hiện của khoảng cách giàu nghèo. Và ở trong giới giàu  có kia, nếu có ai không cần hai nhà ở cùng một địa điểm, hay đã có nhà ở  trong thành phố mà vẫn xây vài ba cái để trông đợi một cái gì đó, thì ở  những khu đất kia sẽ có nhiều ngôi nhà bỏ trống. Vâng, chúng là bằng  chứng của đất đai nằm ngoài hoạt động kinh tế.

Những biệt thự bỏ hoang đó nói lên  cái gì? Một quan chức có thẩm quyền cho biết đó là do các chủ nhân đầu  tư, đầu cơ; hoặc có một số chưa xây dựng đồng bộ nên người dân chưa sử  dụng nhà. Nhìn một cách khác, trên bình diện kinh tế vĩ mô, đó là dấu chỉ của đất đai chưa được đưa vào quá trình sản xuất hay vào hoạt động kinh tế. Xin cùng xem xét nhận định ấy và lý giải nguyên do.

Theo  sự phát triển của nền kinh tế tự nhiên, đất đai là một trong những yếu  tố sản xuất. Thật vậy, đất đai cho chúng ta ruộng vườn, nhà xưởng, chợ  búa. Khi tạo nên các cơ sở kia, nó làm tăng giá trị của các cơ sở ấy;  khiến cho chủ nhân có thể đem chúng đi thế chấp để có thêm tiền, hầu xây  thêm các cơ sở mới, hay mở rộng các cơ sở đang có; kết quả cuối cùng là  nền kinh tế phát triển, tổng sản lượng quốc gia tăng thêm. Trong ý  nghĩa ấy đất đai là tư bản. Nó không chỉ thuần túy là đất. Tất nhiên  phải có một hệ thống pháp lý để biến đất đai thành tư bản.

Trong  những điều kiện như thế đất tham gia vào quá trình sản xuất. Việc ấy  diễn ra đại thể như sau. Ông A có đất thừa do ông bà để lại, hay do khai  khẩn. Ông B đi làm, có lợi tức và mua đất kia làm nhà. Việc xây nhà của  ông B thúc đẩy ông C làm thầu xây dựng; ông C thúc đẩy ông D sản xuất  gạch; ông E xẻ gỗ, làm mộc, ông F dựng kho… Các ông tác động lẫn nhau,  kẻ việc này người việc kia, kẻ trả trước, người cho gối đầu… tất cả  tạo nên hoạt động kinh tế trong xã hội. Họ làm nhiều, ăn tiêu nhiều, để  dành cao, đầu tư lớn thì hoạt động kinh tế sẽ gia tăng, nghĩa là phát  triển. Giá đất của ông A là giá thị trường; ông B để dành tiền sau một  thời gian thì mua được nhà; ông F mua đất xây xưởng thì sáu bảy năm lấy  lại vốn. Khi xã hội tăng thêm số người, công nghệ cải tiến, các vòng  quay “hàng – tiền – hàng” nhanh hơn, vòng “tiết kiệm – đầu tư – hoàn  vốn” cho nhiều lợi tức hơn thì kinh tế phát triển. Kiếm tiền dễ hơn,  hoàn vốn nhanh hơn thì đời sống vật chất gia tăng, cuộc sống tinh thần  phong phú cho tất cả.

Giá  đất hiện nay ở ta cao gấp 25 lần thu nhập (D. Dapice, 2011). Nó là giá  đầu cơ; do những người đầu cơ đất đưa ra với nhau. Họ không mua đất để  làm nhà, hay để ở, cũng chẳng sản xuất kinh doanh; mà chỉ bỏ ra một số  tiền nào đó, và sau một thời gian ngắn muốn lấy lại được tất cả, cộng  với tiền lãi cao gấp vài lần số tiền bỏ ra. Họ không thể chờ năm bảy  năm. Vì thế mới có các cơn sốt đất, rồi thị trường bất động sản đóng  băng. Rồi mới có những người bán nhà bằng hồ sơ giả, nhiều người mua  nhà, không cần đi xem đất. Và than bị lừa!

Nguyên  do chính của việc đất đai không đi vào hoạt động kinh tế là do định chế  đất đai ở ta. Nó bao gồm các quy định của luật pháp và sự thực thi các  quy định ấy.

Các quan  chức quản lý đất đai khi thực hiện luật đã phạm một lầm lỗi nghiêm trọng  là từ năm 1987 đến năm 2003 không chú trọng vào việc lập sổ bộ cho đất  đai. Một việc mà bây giờ có tỉnh còn phải mất hàng chục năm nữa mới làm  xong! Để giải nguy, phòng công chứng được lập, rồi sàn giao dịch bất  động sản ra đời. Nhưng cái gốc chưa làm xong thì ở hai nơi kia sẽ còn  nhiều rắc rối. Đã không có sổ bộ đầy đủ, các quan chức còn lúng túng khi  làm quy hoạch, sửa tới, sửa lui, rồi treo, rồi giấu… Đất đai nằm sờ  sờ giữa thanh thiên bạch nhật, bỗng biến thành của chìm của một số quan  chức có quyền. Khi nắm của cải ấy, họ chia sẻ cho những người quen, mà  đã đến với họ theo các cách khác nhau, bằng cách tiết lộ các khu đất  nhất định sẽ được dùng làm gì. Những người may mắn kia bèn đi mua đất,  chờ đến khi quy hoạch được công bố thì bán. Từ đó xuất hiện người đầu  cơ. Người này mua đất rẻ của nông dân – mà được luật che giấu bằng từ  ngữ “giải tỏa đền bù” – rồi bán cho nhà đầu tư bất động sản. Tiền người  đầu cơ thu được giúp họ “trúng quả đậm”! Vậy là có người đầu cơ và có  giá đầu cơ. Và giá này tăng lên, mà chỉ có tăng, trên cơ sở… tâm lý!

Một  cách khác mà nhà đầu tư bất động sản làm là đem đất góp vốn vào những  liên doanh; ở đó tiền do những nhà đầu tư nước ngoài mang vào. Họ thừa  tiền ở nhà bèn đem sang ta đầu tư vào bất động sản, với hy vọng một đồng  vốn chín đồng lời. Dẫu sao cũng nhờ họ nhiều tòa nhà lộng lẫy, cao vút  đã mọc lên.

Những  “thiên đường mơ ước”, những nội thất cao cấp, với các thiết kế độc đáo  ấy cần thiết và phù hợp cho một giới giàu sang nhất định. Giá bán của  chúng có bao gồm giá đất đầu cơ, nên chúng không dành cho những người có  thu nhập thấp, hay người sản xuất phải thu hồi vốn lâu. Chúng là biểu  hiện của khoảng cách giàu nghèo. Và ở trong giới giàu có kia, nếu có ai  không cần hai nhà ở cùng một địa điểm, hay đã có nhà ở trong thành phố  mà vẫn xây vài ba cái để trông đợi một cái gì đó, thì ở những khu đất  kia sẽ có nhiều ngôi nhà bỏ trống. Vâng, chúng là bằng chứng của đất đai  nằm ngoài hoạt động kinh tế.
=================================
Đó là kết quả sự tính toán của những cái đầu thuộc dạng “Ở trần đóng khố” với tư duy kiểu “liên minh bộ lạc”. Có thể nói không phải dăm ba cái biệt thự bỏ hoang vì thời gian trôi từ hàng trăm năm trước mà là hàng đống những khu biệt thự bỏ hoang rải rác khắp các đô thị Việt Nam, trong khi đó bài viết trên mới chỉ nói đến sự thống kê ở Hanoi. Chưa nói đến các văn phòng cho thuê ế nhệ, nhà ở không có người thuê…vv….
Hàng ngàn, ngàn tỷ đem đổ xuống cống! Dự án vẫn tiếp tục được vạch ra, xây lên rồi…..bỏ đó?
Ở nơi rừng sâu núi thẳm thì quy hoạch “Khu du lịch sinh thái”, ở nơi vùng đồng ruộng thì “du lịch văn hóa”, Ở đô thị thì nào là nhà ở cao cấp, khu văn phòng, khu siêu thị, khu vui chơi giải trí…Rất nhộn nhịp…..Khắp nơi quy hoạch, người người quy hoạch, nhà nhà quy hoạch. Nhà cửa thì cái nhô ra, cái thụt vào, cái cao, cái thấp, xanh xanh đỏ đỏ cứ như kẹo đậu phộng. Ấy là chưa kể cái kiểu Tây thời thế kỷ XIV, cái kiểu Nhật, cái kiểu Batư, cái theo phong cách Úc…
Vui nhỉ!